Kerido diario,
Sigur bo ta bay pensa mi ta bek ora cu cos ta pinta malo. E ultimo dianan por tabata mas trankilo, pero hey, aki menos cu tres siman nos ta baha cu vakantie.
Eigenlijk (si, e palabra ta existi y ta den e buki blauw di ortografia) e biaha aki mi ta bin cu bon noticia. Siman pasa diasabra mi a ricibi mi diploma di Papiamento. Mi sa cu mi a bisa bo esaki aña pasa caba. Na e manera cu bo a trek bo cara mi a ripara cu pa bo e no tabata haci sentido (na comienso), pero bosa pakico mi a hacie.
Pakico a haci e curso aki?
Mi ta orguyoso di por bisa cu nos Papiamento, nos lenga materno, nos identidad ta mas miho cu ora cu nos a cuminsa cu e curso. Oficialmente nos a finalisa e curso Dominio Propio di Idioma cu exito. Anto nos ta e prome grupo cu a logra esaki. E prome 19. Fantastico, toch?
Bo ta corda con emociona nos a bira na 2004 ora cu nos a haya sa cu nos lo bay haya Papiamento na scol como un materia? E aña ey tabata tin un cambio grandi den enseñansa secundario (mavo y havo/vwo). A introduci Ciclo Basico y Ciclo Avansa. Nos tabata e prome studiantenan cu a cuminsa cu Ciclo Basico e aña ey. Loke nos no mester corda riba dje ta nos prome dia di scol na Maria College. No ban corda cu nos no kier a baha di auto.
Proefkonijn
Semper ora cu bo ta forma parti di “algo”, sea un tayer, trayecto, un estudio, etc. e lo sinti manera bo ta un conenchi di prueba. Esaki por trece algun frustracion cu ne. Nos no ta corda e nomber di nos docente durante e prome dos añanan cu nos a haya les di Papiamento. Loke mi por corda ta cu e tabata un docente cu por a duna un les cla y raspa. Fuera di esey e tabata carismatico, cu su Terios blauw berde y su lipstick ros fel.
Despues cu nos a cambia di scol nos a haya Juf G. (mi no ta bay bisa nomber pasobra nos no a puntra niun docente pa comparti e storianan aki). Durante nos di tres aña na mavo no tabata tin metodo cla pa materia Papiamento. No tabata tin e buki Cristal manera e prome dos añanan y e docente mester tabata creativo ora di duna les. Honestamente nos ta corda algun les caminda nos tabata sinta lepia.
Un dia, y nos no ta corda con Juf G. a haya sa cu mi gusta skirbi, e docente a bin puntra nos si mi kier participa den un competencia di skirbimento. Sin pensa dos biaha nos a acepta. Nos a scoge e topico di cambio di clima (e tempo ey nos tabata yam’e keintamento global). Bo ta corda si, Diario? Nos no tin e storia mas, pero e tabata trata di un famia di ijsbeernan di cual nan cas tabata den peliger di extincion. Nos a pidi ayudo di papa (riba un dia cu e tabata tin bon beis) pa por yuda nos cu e storia. E siguiente dia nos a entreg’e cerca Juf G. El a control’e y a entreg’e pa nos.
Nos no a gana e “weekend stay” pero feliz cu prome biaha mi por a participa na algo asina. Papiamento semper tabata nos amor. Di e tempo ey caba otro studiante den nos klas tabata yama nos docente di Papiamento, pero e realidad ta cu nos dos sa cu Papiamento no ta nada facil. Pa semper mi lo keda gradici na Juf G. pa a wak nos y stimula nos.
Anto no papia mes di Colegio Arubano, pasobra ey nan nos no a haya Papiamento mes. Nos no ta corda pakico (nos memoria no ta dje bon manera nos ta pensa).
Paden/ crisis di identidad
Nos ta den un biahe pa descubri nos mes, nos identidad, nos raiz. E ta bunita pa biba riba un isla multicultural, nos ta brasa y alimenta nos mes cu diversidad cultural y ritualnan di diferente paisnan. Di otro banda nos sa sinti culpa y sa cuestiona nos autenticidad (no nenga). Door di e sentimento aki nos ta bay inicia pronto cu un proyecto exitante. E curso Dominio Propio di Idioma Papiamento tabata e prome paso. Papiamento semper ta bay keda nos orguyo y awo a bira tempo pa nos cuminsa traha riba e metanan cu nos a pospone pa demasiado tempo (baha man na Netflix, por fabor!).
Kico ta e cos mas importante cu nos a siña?
Loke mas mi a gusta di e curso ta cu cada modulo tabata varia. Como studiante bo ta practica habilidad di lesa, habilidad di skirbi y habilidad di papia. Ademas e docentenan, a haci nan best pa mantene e lesnan interesante door di laga nos wak videonan di historia di Papiamento, contenido recreacional na Papiamento te haya nos ta canta Juan Luis Guerra.
Ademas nos a siña cu nos grandinan por yama cierto palabranan diferente cu nos y cu nos mester laga nan. No ta necesario pa bay coregi nan. Tur cu conoce nos sa cu normalmente nos lo no sinti pena pa duna un persona feedback, pero den e caso aki nos ta di acuerdo cu nos docentenan y nos no ta bay coregi Machi pa bisa ‘jeams’ en bes di ‘jeans’. Idioma ta bibo y dinamico. Cu cambio lo keda bin ta un echo. Parce cu te hasta ‘wakiendo’ nan (grupo di Papiamento) ta considerando pa añadi na nos ortografia. Tur esaki nos a siña durante e lesnan di Papiamento, un avalancha di informacion valioso. Anto awo nos sa tambe cu no ta existi Papiamento di Aruba y Papiamento di Boneiro cu Curaçao. Nos ta papia di Papiamento etimologico y fonologico (bay busca e diferencia). Loke nos tin cu bay sigui studia ta sofisma, pasobra esey si a pone mi soda durante e ultimo examen.
Grupo di diasabra
Ora nos a cuminsa cu e lesnan, nos no tabata sigur cu nos lo a “fit” den e grupo. Cu tempo nos a siña aprecia e “grupo di diasabra” (nos no ta tuma credito pa a bin cu e nomber aki), aunke nos tabata keto den klas y no tabata bisa mucho. Nos no sa si door cu nos ta morto cansa di trabou durante siman cu no tabata resta mi energia pa bay den debate. Claro cu nos tabata haci pregunta de bes en cuando, pero nos conoce nos mes y sa con fastioso nos por bira, pero durante e lesnan nos tabata trankilo, casi pasivo (ay no). Nos ta bay haya falta di nos docentenan y ful e grupo y nos diasabra mainta lo no ta mescos mas, pero manera Tanta sa bisa: “tur cos tin su tempo.”
E ceremonia
Durante e celebracion y entregamento di diploma mi no a spera cu nos docentenan lo bay bisa algo di cada studiante, un pa un. Ami cu mi fam cu ta cuminsa cu ‘W’ naturalmente ta ful ultimo (e biaha aki penultimo) . Kico bo ta kere cu Juf a bisa di nos? Serio, determina y critico. Prome mi a sinti, wel mi no por describi kico mi a sinti.
Nos a purba di no trek cara ora nos a scucha e palabra “serio”, pasobra honestamente nos ta serio, pero e mucha rebelde den nos de bes en cuando kier sali, pero nos ta bis’e cu no, p’e comporta. E lo sali un dia. En todo caso mi tin di bisa cu Juf R. y Juf L. a observa nos bon. Nos no a spera cu e ceremonia lo ta asina special. Honestamente e miho celebracion di graduacion di nos bida (storia pa otro biaha) y nos a haya regalo y ken no gusta regalo? Wel esun cu conoce nos mama sa cu e por bira timido ora e haya regalo. “Mi no gusta habri regalo”, e lo bisa, pero nos si no ta asina.
Wel asina nos ta termina un biahe pa cuminsa cu un otro. Noa ta emociona y alabes un poco nervioso pa loke tin na caminda (pero bon nervio). Te aki pa e biaha aki Diario. Danki pa kere den nos y pa bo infinito pasenshi cu nos.

P.s. den e storia aki tin varios pista di nos proximo proyecto 🙂
Awo si, ayo.
Cu amor,
Jammita









0 Comments